Verskil tüsken versys van "Jeneawer"

Uut Wikipedia, de vrye encyklopedy
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Grönneger 1 (Oaverleg | bydragen)
Geen bewerkingssamenvatting
Regel 1: Regel 1:
[[Ofbeelding:Hollandse Graanjenever 0495.JPG|thumb|Hollaandsen groanjeneawer - nen jongn-jeneawersoort woervan't n alkohol vuur 100% oet groan keump]]
[[Ofbeelding:Hollandse Graanjenever 0495.JPG|thumb|Hollaandsen groanjeneawer - nen jongn-jeneawersoort woervan't n alkohol vuur 100% oet groan keump]]


'''Jeneawer''' of '''kloarn''' is nen stoarkn draank den't emaakt wörd in [[België]], [[Neerlaand]] en bepoalde deeln van t noordn van [[Fraankriek]] (oonder n naamn ''genièvre''), in [[Engelaand]] as "gin" en t noordwestn van [[Duutslaand]] ("(Ostfriesischer) Korngenever").
'''Jeneawer''' of '''kloarn''' is nen stoarkn draank den't emaakt wörd in [[België]], [[Neerlaand]] en bepoalde deeln van t noordn van [[Fraankriek]] (oonder n naamn ''genièvre''), in [[Engelaand]] as "gin" en t noordwestn van [[Duutslaand]] ("(Ostfriesischer) Korngenever" of simpel "Korn").


Van oorsproonk geet t um moutwien woer't oftreksels van de [[jeneawerbeaze]] bie wördn edoan. Seend t eande van t 19e joarhoonderd hef jeneawer ook vuurgestokte [[ethylalkohol]]. In Neerlaand wordt de jeneawers woerin dissen neutraaln alkohol t meeste vuurkeump ''jongn jeneawer'' of ''ooldn jeneawer'' eneumd. Koornwien is nen jeneawer den't vuural op moutwien baseerd wörd. Vake doot ze koornwien nog n zetn riepn op heultne vaatn. In België neumt ze det dan ''beleagn jeneawer'' of ''elagerde jeneawer''. Jeneawer met neutraaln alkohol neumt ze in België kortweg jeneawer, of in [[Waalnlaand]] ''peket''. In [[Tweante]] wörd jeneawer ook wal ''kloarn'' eneumd, umde'j dr duurhen köant kiekn. Dr zeent nen hoop aandere soortn draank te kriegn, mear jeneawer is t ennigste det volledig ''kloar'' is.
Van oorsproonk geet t um moutwien woer't oftreksels van de [[jeneawerbeaze]] bie wördn edoan. Seend t eande van t 19e joarhoonderd hef jeneawer ook vuurgestokte [[ethylalkohol]]. In Neerlaand wordt de jeneawers woerin dissen neutraaln alkohol t meeste vuurkeump ''jongn jeneawer'' of ''ooldn jeneawer'' eneumd. Koornwien is nen jeneawer den't vuural op moutwien baseerd wörd. Vake doot ze koornwien nog n zetn riepn op heultne vaatn. In België neumt ze det dan ''beleagn jeneawer'' of ''elagerde jeneawer''. Jeneawer met neutraaln alkohol neumt ze in België kortweg jeneawer, of in [[Waalnlaand]] ''peket''. In [[Tweante]] wörd jeneawer ook wal ''kloarn'' eneumd, umde'j dr duurhen köant kiekn. Dr zeent nen hoop aandere soortn draank te kriegn, mear jeneawer is t ennigste det volledig ''kloar'' is.
Regel 22: Regel 22:


Mangs wörd n gleasken jeneawer in n glas beer ezeunkn en zo tegelieke op edreunkn. Det neumt ze nen ''duukboot''. Dit wörd ook wal met aandere soortn stoarkn draank edoan.
Mangs wörd n gleasken jeneawer in n glas beer ezeunkn en zo tegelieke op edreunkn. Det neumt ze nen ''duukboot''. Dit wörd ook wal met aandere soortn stoarkn draank edoan.

==Jeneawer in Grönningn==
[[Grunnen (provìnzie)|Grönningn]] wörd ok wal 't laand van de jeneaver' neumd, omdat der in de stad Grönningn van ooldsheer jeneawerstokkeriejen zeent, tegnwoordig nog mer eene, dee harren exploitatie töt in de heeln preveensie oetdeaide. t Drinken van jeneawer was hier töt an de Tweedn Wearldkrieg zo gewoon dat t oaweral bie edreunken werd, van verjoardaagn töt begroawenissen en van slachtfeesten töt 's oavends noa t woark. Zölfs vrouwleu dreunken vrogger jeneawer in oawervlood. Van ooldsheer wörd in Grönningn jeneawer edreunken uut n gläsken dee bolvörmig van oonder is, dee noar t midden hen smaller wörd en boawenan nen trechtervörm hef.

A'j vrogger gin jeneawer metdreunken (dus a'j wat aans neumen) werd dat as onbeleawd beskowd. Vuural bie [[slachten|slachtfeesten]] woer alle nabers uuteneugd werden. Noadat der n stuk vleais van t voarken of esneden was, wer der n bortjen eneumen. Bie verjoardaagn wer der vrogger allennig mer jeneawer edreunken en töt de tweedn wearldkrieg eignlik gin beer. Noe wörd meer beer edreunkn as jeneawer.


==Neersassies==
==Neersassies==

Versy up 17:34, 8 apr 2010

Hollaandsen groanjeneawer - nen jongn-jeneawersoort woervan't n alkohol vuur 100% oet groan keump

Jeneawer of kloarn is nen stoarkn draank den't emaakt wörd in België, Neerlaand en bepoalde deeln van t noordn van Fraankriek (oonder n naamn genièvre), in Engelaand as "gin" en t noordwestn van Duutslaand ("(Ostfriesischer) Korngenever" of simpel "Korn").

Van oorsproonk geet t um moutwien woer't oftreksels van de jeneawerbeaze bie wördn edoan. Seend t eande van t 19e joarhoonderd hef jeneawer ook vuurgestokte ethylalkohol. In Neerlaand wordt de jeneawers woerin dissen neutraaln alkohol t meeste vuurkeump jongn jeneawer of ooldn jeneawer eneumd. Koornwien is nen jeneawer den't vuural op moutwien baseerd wörd. Vake doot ze koornwien nog n zetn riepn op heultne vaatn. In België neumt ze det dan beleagn jeneawer of elagerde jeneawer. Jeneawer met neutraaln alkohol neumt ze in België kortweg jeneawer, of in Waalnlaand peket. In Tweante wörd jeneawer ook wal kloarn eneumd, umde'j dr duurhen köant kiekn. Dr zeent nen hoop aandere soortn draank te kriegn, mear jeneawer is t ennigste det volledig kloar is.

Oorsproonk

Al in de middeleewn ha'j in de Neerlaandn stoarkn draank, en dan vuural distilleerdn wien, dus braandewien. Dr wör probeerd um duur distillasie van skraal beer aksienzen terugge te winnen, woerduur't n eersten koornbraandewien ontsteund. Disse distillasies wördn gebroekt as medisien en wördn völ gebroekt tiedns de pestoetbraakn dee't in de middeleewn duur Europa gungn. Dr wördn völle kruudn bie edoan woervan't de leu meandn det ze geneaskrachtig warn. Vuural jeneawerbeaze was slim geleefd. Noa ne bepoalde tied wör dr vuur t stokn van zukke koornbraandewien gin beer mear gebroekt, mear n vergist groanbeslag.

Wonnear at n naamn jeneawer vuur t eerst gebroekt wör is nit bekeand. Ene van de verkloarings is det professor Franciscus de le Boë Sylvius in 1650, tiedns t probeern um n vochtofdriewend geneasmiddel te veenden, nen jeneawerbeasdraank stokn wat'e genièvre of genova neumdn.

Duur keuning-stadhoolder Willem III, den't tiedens zin Engelse keuningskop probeerdn n haandel met Neerlaand op n heuger plan te kriegn, wör t spul oonder n naamn gin ook geleefd in Engelaand. Engelse stokkers probeerdn t noa te maakn, mear konn de juuste bestaanddeeln nit veendn, of de juuste ofstemming doarvan, woerduur't dr in Engelaand n niej soort draank ontsteund, wat non dus gin eneumd wörd.

Kafeegebroekn

In t kafee wörd jeneawer aait oet n borrelgleasken edreunkn. Det is n kleain gleasken woer't 4cl ingeet. De meestgebroekte glasvörme zeent t kelkjen, n tölpvörmig glas met n stelken en n veutjen, en t shot glas, n kleain whiskeygleasken. t Is normaal um zovölle in te geetn det dr nen kop boawn t gleasken oetkeump. Umdet zon vol glas nit zoonder sopn te verplaatsn is, wörd eerst t gleasken kort vuur n klaant ezat, en dan pas de jeneawer in eskeunkn, an de toafel. n Klaant neamp dan t eerste slukn zoonder t gleasken an te raakn.

Bie de goodkeupere jeneawers is t mangs gebroek t spul zo koold meugelik op te deenn. Vake wörd zonne fläske in de vreeskiste bewoard, en t gleasken is ook bevröarn. Dit is feaitelik nit good vuur n smaak. Gemiddelde jeneawers wordt in de koelkaste bewoard, en de bettere jeneawers op kamertemperatuur.

In wat kafees is t gebroekelik det as t leste betn oet de fläske nit genog is um t gleasken te vuln, det dan n klaant t börtjen vuur niks mag hebn. Det neumt ze nen twiefelder of kasteleainsborrel.

n Pilsken met nen kloarn dr nöast neumt ze in Neerlaandse kafees nen kopstoot.

Mangs wörd n gleasken jeneawer in n glas beer ezeunkn en zo tegelieke op edreunkn. Det neumt ze nen duukboot. Dit wörd ook wal met aandere soortn stoarkn draank edoan.

Jeneawer in Grönningn

Grönningn wörd ok wal 't laand van de jeneaver' neumd, omdat der in de stad Grönningn van ooldsheer jeneawerstokkeriejen zeent, tegnwoordig nog mer eene, dee harren exploitatie töt in de heeln preveensie oetdeaide. t Drinken van jeneawer was hier töt an de Tweedn Wearldkrieg zo gewoon dat t oaweral bie edreunken werd, van verjoardaagn töt begroawenissen en van slachtfeesten töt 's oavends noa t woark. Zölfs vrouwleu dreunken vrogger jeneawer in oawervlood. Van ooldsheer wörd in Grönningn jeneawer edreunken uut n gläsken dee bolvörmig van oonder is, dee noar t midden hen smaller wörd en boawenan nen trechtervörm hef.

A'j vrogger gin jeneawer metdreunken (dus a'j wat aans neumen) werd dat as onbeleawd beskowd. Vuural bie slachtfeesten woer alle nabers uuteneugd werden. Noadat der n stuk vleais van t voarken of esneden was, wer der n bortjen eneumen. Bie verjoardaagn wer der vrogger allennig mer jeneawer edreunken en töt de tweedn wearldkrieg eignlik gin beer. Noe wörd meer beer edreunkn as jeneawer.

Neersassies

  • Grunnegs: jenever, genever (oetsproak: zjeneejver)
  • Stellingwarfs: jenever
  • Tweants:
    • jeneawer, jeneaver, jenever
    • janeawer, janeaver, janever
    • kloarn
  • Veluws:
    • jenever, janever
    • klaore
    • borrel


Wikimedia Commons Commons: Jeneawer - plaatjes, filmkes en/of gelüüdsbestanden.