Verskil tüsken versys van "Graon"

Verwysingen bewarken
Uut Wikipedia, de vrye encyklopedy
Geskydenisse interaktiv döärsöken
← vöärige wysigingvolgende wysiging →
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
VisueelWikitekst
Droadnaegel (Oaverleg | bydragen)
10.087 bewerkingen
Groan en graon dubbel, bi'j mekare ezate, Servien, kiek moar of der nog wat vertaald mot wodden
Geen bewerkingssamenvatting
Regel 1: Regel 1:
[[Ofbeelding:Various_grains.jpg|thumb|250px|Alderhaande soorten graonen]]
[[Ofbeelding:Various_grains.jpg|thumb|250px|Alderhaande soorten graonen]]
⚫
[[Ofbeelding:NSRW Rye and other Grains.png|thumb|200px|1: rogge, 2: haver, 4: harde tarwe, 5: gebaoren weite, 6: ongebaoren weite, 7: garste]]
'''Graon''' is een antal soorten [[grezenfemilie|grezen]] dee verbouwd wonnen veur der eetbaore zaojen of vruchen. Disse [[eenzaodlobbigen|eenzaodlobbige]] cultuurgewassen vormen wereldwied de belangriekste voedingsbron veur de meens. Graon zit in [[brood]] en aandere predukken dee mit bieveurbeeld [[meel]] emaak wonnen. Daornaos he-j oek nog [[ries]], [[maïs]] en gao zo mar deur. 't Gebruuk van graonen was al zo'n 7.000 jaor veur de [[neolithische revolusie]] bekend.
'''Graon''' is een antal soorten [[grezenfemilie|grezen]] dee verbouwd wonnen veur der eetbaore zaojen of vruchen. Disse [[eenzaodlobbigen|eenzaodlobbige]] cultuurgewassen vormen wereldwied de belangriekste voedingsbron veur de meens. Graon zit in [[brood]] en aandere predukken dee mit bieveurbeeld [[meel]] emaak wonnen. Daornaos he-j oek nog [[ries]], [[maïs]] en gao zo mar deur. 't Gebruuk van graonen was al zo'n 7.000 jaor veur de [[neolithische revelusie]] bekend.


In graonen zitten veerder een bulte [[koolhydraoten]], dit zörg derveur da-j goed [[drieten]] kunnen. Oek dieren eten grege graonen, een veurbeeld hiervan bin [[hounder|kiepen]].
In graonen zitten veerder een bulte [[koolhydraoten]], dit zörg derveur da-j goed [[drieten]] kunnen. Oek dieren eten grege graonen, een veurbeeld hiervan bin [[hounder|kiepen]].


[[Boekweite]] wonnen as cultuurgewas wel es tot de graonen erekend, mar dat is 't neet. 't Is gien gres en zelfs gien eenzaodlobbige, mar een [[duzendknoop]].
[[Boekweite]] wonnen as cultuurgewas wè-s tot de graonen erekend, mar dat is 't neet. 't Is gien gres en zelfs gien eenzaodlobbige, mar een [[duzendknoop]].


== Soorten graon ==

⚫
De groep umvat onder aandere:
⚫
[[Ofbeelding:NSRW Rye and other Grains.png|thumb|200px|1:rogge, 2:haover, 4:durumtarwe, 5:geboarden tarwe, 6:ungeboarden tarwe, 7:gerst]]
⚫
* [[garste]]

⚫
* [[giers]]
⚫
Den gröppe umvat under aandere:
* [[gerst]]
* [[haver]]
⚫
* [[gierst]]
* [[haover]]
* [[maïs]]
* [[maïs]]
* [[rogge]]
* [[rogge]]
* [[tarwe]]
* [[weite]]
* [[triticale]] of tarwerogge
* [[weiterogge]] (''triticale'')
* [[riest]]
* [[ries]]
* [[spelt]]
* [[spelt]]
* [[emmertarwe]]
* [[emmerweite]]


==Inholdsstöffe==
==Inhoudsstoffen==


{| cellspacing="1" style="margin-left:0.5em; background-color:#bdbdff;"
{| cellspacing="1" style="margin-left:0.5em; background-color:#bdbdff;"
!colspan="15"| Inholdsstöffe verskillenden groansoorten (per 100 g)
!colspan="15"| Inhoudsstoffen van welende graonsoorten (per 100 g)
|- bgcolor="#ddddff"
|- bgcolor="#ddddff"
!rowspan=2 valign=bottom |<span style="background-color:#90ee90">'''[[Maximum|max]]'''</span> <span style="background-color:#ffaaff">'''[[Minimum|min]]'''</span>
!rowspan=2 valign=bottom |<span style="background-color:#90ee90">'''[[Maximum|max]]'''</span> <span style="background-color:#ffaaff">'''[[Minimum|min]]'''</span>
Regel 30: Regel 29:
!rowspan=2 valign=bottom |[[Proteïne|Eiwit]] ([[Gram (eenheid)|g]])
!rowspan=2 valign=bottom |[[Proteïne|Eiwit]] ([[Gram (eenheid)|g]])
!rowspan=2 valign=bottom |[[Vet]] (g)
!rowspan=2 valign=bottom |[[Vet]] (g)
!rowspan=2 valign=bottom |[[Koolhydraat]] (g)
!rowspan=2 valign=bottom |[[Koolhydraot]] (g)
!rowspan=2 valign=bottom |[[Calcium]] (mg)
!rowspan=2 valign=bottom |[[Calcium]] (mg)
!rowspan=2 valign=bottom |[[Iezer (vooding)#Iezer in vooding|Iezer]] (mg)
!rowspan=2 valign=bottom |[[Iezer]] (mg)
!rowspan=2 valign=bottom |[[Kalium]] (mg)
!rowspan=2 valign=bottom |[[Kalium]] (mg)
!rowspan=2 valign=bottom |[[Magnesium]] (mg)
!rowspan=2 valign=bottom |[[Magnesium]] (mg)
!colspan=6 valign=bottom |[[Vitamien]]
!colspan=6 valign=bottom |[[Viteminen]]
|- bgcolor="#ddddff"
|- bgcolor="#ddddff"
![[Thiamine|B1]] (mg)
![[Thiamine|B1]] (mg)
![[Riboflavine|B2]] (mg)
![[Riboflavine|B2]] (mg)
![[Pyridoxine|B6]] (mg)
![[Pyridoxine|B6]] (mg)
![[Vitamine E|E]] (mg)
![[Vitemine E|E]] (mg)
![[Foliumzuur]] (mg)
![[Foliumzuur]] (mg)
![[Nicotinezuur]] (mg)
![[Nicetinezuur]] (mg)
|---- bgcolor="white" align="center"
|---- bgcolor="white" align="center"
|bgcolor="#ddddff"|Spelt||1470||11,5||2,7||69,0||22||4,2||447||130||0,40||0,15||bgcolor="#ffaaff"|0,27||1,6||0,03||bgcolor="LightGreen"|6,9
|bgcolor="#ddddff"|Spelt||1470||11,5||2,7||69,0||22||4,2||447||130||0,40||0,15||bgcolor="#ffaaff"|0,27||1,6||0,03||bgcolor="LightGreen"|6,9
|---- bgcolor="white" align="center"
|---- bgcolor="white" align="center"
|bgcolor="#ddddff"|Gerst||1430||11,0||2,1||72,0||38||2,8||444||bgcolor="#ffaaff"|119||0,43||0,18||0,56||0,67||0,065||4,8
|bgcolor="#ddddff"|Garste||1430||11,0||2,1||72,0||38||2,8||444||bgcolor="#ffaaff"|119||0,43||0,18||0,56||0,67||0,065||4,8
|---- bgcolor="white" align="center"
|---- bgcolor="white" align="center"
|bgcolor="#ddddff"|Haover||bgcolor="LightGreen"|1530||bgcolor="LightGreen"|12,5||bgcolor="LightGreen"|7,1||bgcolor="#ffaaff"|63,0||bgcolor="LightGreen"|79,6||5,8||355||129||bgcolor="LightGreen"|0,52||0,17||bgcolor="LightGreen"|0,75||0,84||0,033||1,8
|bgcolor="#ddddff"|Haver||bgcolor="LightGreen"|1530||bgcolor="LightGreen"|12,5||bgcolor="LightGreen"|7,1||bgcolor="#ffaaff"|63,0||bgcolor="LightGreen"|79,6||5,8||355||129||bgcolor="LightGreen"|0,52||0,17||bgcolor="LightGreen"|0,75||0,84||0,033||1,8
|---- bgcolor="white" align="center"
|---- bgcolor="white" align="center"
|bgcolor="#ddddff"|Gierst||1510||10,5||3,9||71,0||25||bgcolor="LightGreen"|9,0||215||170||0,46||0,14||bgcolor="LightGreen"|0,75||bgcolor="#ffaaff"|0,1||bgcolor="#ffaaff"|0,01||4,8
|bgcolor="#ddddff"|Giers||1510||10,5||3,9||71,0||25||bgcolor="LightGreen"|9,0||215||170||0,46||0,14||bgcolor="LightGreen"|0,75||bgcolor="#ffaaff"|0,1||bgcolor="#ffaaff"|0,01||4,8
|---- bgcolor="white" align="center"
|---- bgcolor="white" align="center"
|bgcolor="#ddddff"|Maïs||1498||9,0||3,8||71,0||bgcolor="#ffaaff"|15||bgcolor="#ffaaff"|1,5||330||120||0,36||0,20||0,40||bgcolor="LightGreen"|2,0||0,026||bgcolor="#ffaaff"|1,5
|bgcolor="#ddddff"|Maïs||1498||9,0||3,8||71,0||bgcolor="#ffaaff"|15||bgcolor="#ffaaff"|1,5||330||120||0,36||0,20||0,40||bgcolor="LightGreen"|2,0||0,026||bgcolor="#ffaaff"|1,5
|---- bgcolor="white" align="center"
|---- bgcolor="white" align="center"
|bgcolor="#ddddff"|Riest||1492||bgcolor="#ffaaff"|7,5||2,2||bgcolor="LightGreen"|75,5||23||2,6||bgcolor="#ffaaff"|150||157||0,41||bgcolor="#ffaaff"|0,09||0,67||0,74||0,016||5,2
|bgcolor="#ddddff"|Ries||1492||bgcolor="#ffaaff"|7,5||2,2||bgcolor="LightGreen"|75,5||23||2,6||bgcolor="#ffaaff"|150||157||0,41||bgcolor="#ffaaff"|0,09||0,67||0,74||0,016||5,2
|---- bgcolor="white" align="center"
|---- bgcolor="white" align="center"
|bgcolor="#ddddff"|Rogge||bgcolor="#ffaaff"|1323||8,8||bgcolor="#ffaaff"|1,7||69,0||64||5,1||bgcolor="LightGreen"|530||140||bgcolor="#ffaaff"|0,35||0,17||0,29||bgcolor="LightGreen"|2,0||bgcolor="LightGreen"|0,14||1,8
|bgcolor="#ddddff"|Rogge||bgcolor="#ffaaff"|1323||8,8||bgcolor="#ffaaff"|1,7||69,0||64||5,1||bgcolor="LightGreen"|530||140||bgcolor="#ffaaff"|0,35||0,17||0,29||bgcolor="LightGreen"|2,0||bgcolor="LightGreen"|0,14||1,8
|---- bgcolor="white" align="center"
|---- bgcolor="white" align="center"
|bgcolor="#ddddff"|Tarwe||1342||11,5||2,0||70,0||43,7||3,3||502||bgcolor="LightGreen"|173||0,48||bgcolor="LightGreen"|0,24||0,44||1,35||0,09||5,1
|bgcolor="#ddddff"|Weite||1342||11,5||2,0||70,0||43,7||3,3||502||bgcolor="LightGreen"|173||0,48||bgcolor="LightGreen"|0,24||0,44||1,35||0,09||5,1
|}
|}


== Nedersaksisch ==
== [[Nedersaksisch]] ==
*[[Drèents]]:
*[[Drèents]]:
**''graan'' ([[Zuud-Drèents|ZD]], [[Midden-Drèents|MD]])
**''graan'' ([[Zuud-Drèents|ZD]], [[Midden-Drèents|MD]])
Regel 74: Regel 73:
* [[Grezenfemilie|Grezen]]
* [[Grezenfemilie|Grezen]]
* [[Pillegarste]]
* [[Pillegarste]]
⚫
* [[Teff]]
* [[Gierst]]


==Uutgoande verwiezing==
==Uutgoande verwiezing==

Versy up 21:53, 8 aug 2009

Alderhaande soorten graonen
1: rogge, 2: haver, 4: harde tarwe, 5: gebaoren weite, 6: ongebaoren weite, 7: garste

Graon is een antal soorten grezen dee verbouwd wonnen veur der eetbaore zaojen of vruchen. Disse eenzaodlobbige cultuurgewassen vormen wereldwied de belangriekste voedingsbron veur de meens. Graon zit in brood en aandere predukken dee mit bieveurbeeld meel emaak wonnen. Daornaos he-j oek nog ries, maïs en gao zo mar deur. 't Gebruuk van graonen was al zo'n 7.000 jaor veur de neolithische revelusie bekend.

In graonen zitten veerder een bulte koolhydraoten, dit zörg derveur da-j goed drieten kunnen. Oek dieren eten grege graonen, een veurbeeld hiervan bin kiepen.

Boekweite wonnen as cultuurgewas wè-s tot de graonen erekend, mar dat is 't neet. 't Is gien gres en zelfs gien eenzaodlobbige, mar een duzendknoop.

Soorten graon

De groep umvat onder aandere:

Inhoudsstoffen

Inhoudsstoffen van welende graonsoorten (per 100 g)
max min Energie (kJ) Eiwit (g) Vet (g) Koolhydraot (g) Calcium (mg) Iezer (mg) Kalium (mg) Magnesium (mg) Viteminen
B1 (mg) B2 (mg) B6 (mg) E (mg) Foliumzuur (mg) Nicetinezuur (mg)
Spelt 1470 11,5 2,7 69,0 22 4,2 447 130 0,40 0,15 0,27 1,6 0,03 6,9
Garste 1430 11,0 2,1 72,0 38 2,8 444 119 0,43 0,18 0,56 0,67 0,065 4,8
Haver 1530 12,5 7,1 63,0 79,6 5,8 355 129 0,52 0,17 0,75 0,84 0,033 1,8
Giers 1510 10,5 3,9 71,0 25 9,0 215 170 0,46 0,14 0,75 0,1 0,01 4,8
Maïs 1498 9,0 3,8 71,0 15 1,5 330 120 0,36 0,20 0,40 2,0 0,026 1,5
Ries 1492 7,5 2,2 75,5 23 2,6 150 157 0,41 0,09 0,67 0,74 0,016 5,2
Rogge 1323 8,8 1,7 69,0 64 5,1 530 140 0,35 0,17 0,29 2,0 0,14 1,8
Weite 1342 11,5 2,0 70,0 43,7 3,3 502 173 0,48 0,24 0,44 1,35 0,09 5,1

Nedersaksisch

Zie oek

Uutgoande verwiezing

Van "https://nds-nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Graon&oldid=114846"