Verskil tüsken versys van "Achterhooks"
K bot derbie: simple:Achterhooks |
Geen bewerkingssamenvatting |
||
| Regel 3: | Regel 3: | ||
't '''Achterhooks''' is een [[Nedersaksisch]] [[dialekt]] dat epraot wödt in'n [[Achterhook]] ([[Gelderlaand]], ten oosten van den Iessel). |
't '''Achterhooks''' is een [[Nedersaksisch]] [[dialekt]] dat epraot wödt in'n [[Achterhook]] ([[Gelderlaand]], ten oosten van den Iessel). |
||
In disse streektaal (of sproake) bunt völle varianten. In 't noorden en oosten lik 't Achterhooks stark op 't [[Tweants|Twents]] of [[Sallaands]]. |
In disse streektaal (of sproake) bunt völle varianten. In 't noorden en oosten lik 't Achterhooks stark op 't [[Tweants|Twents]] of [[Sallaands]]. Veur t spellen van t Achterhooks en Liemers wödt vake de [[WALD-spelling]] van t Staring instituut gebroekt. |
||
<br /> |
|||
Zee ok: [[Achterhoeks woordenboek]] |
|||
Zee ok: [[Achterhooks woordenbook]] |
|||
==Kenmarken== |
==Kenmarken== |
||
't Achterhook hef net as meer |
't Achterhook hef net as meer Nedersaksiese sproaken, un eenheid meervold op -t: |
||
===Teggenswoardige tied=== |
===Teggenswoardige tied=== |
||
| Regel 31: | Regel 32: | ||
Veur meer oaver dit onderwarp zeet: [[ |
Veur meer oaver dit onderwarp zeet: [[Achterhooks_woordenbook]] |
||
=== Umlaut === |
=== Umlaut === |
||
'n Ander kenmark is de [[umlaut]] bi'j verkleinwoorden en |
'n Ander kenmark is de [[umlaut]] bi'j verkleinwoorden en meervoldsvormen (vergeliekboar met 't Duuts): |
||
:hond - höndjen - hönde (Wenters(wiek): hond - hundeken - hunde) |
:hond - höndjen - hönde (Wenters(wiek): hond - hundeken - hunde) |
||
:hand - händjen - hende (Wenters: hand - händeken - hande) |
:hand - händjen - hende (Wenters: hand - händeken - hande) |
||
| Regel 41: | Regel 42: | ||
==[[Meziek]]== |
==[[Meziek]]== |
||
De Achterhook kent völle bends, de meest |
De Achterhook kent völle bends, de meest bekende bunt, [[Normaal]], [[Boh foi toch]], [[Jovink en de Voederbietels]], de [[Spitfires]], en [[Old ni-js]] (met spöllers wee't bi-j Normaal of Boh Foi Toch espöld hebt) |
||
== Veurbeeld: Unzenvader == |
== Veurbeeld: Unzenvader == |
||
Versy up 23:50, 16 jun 2009
't Achterhooks is een Nedersaksisch dialekt dat epraot wödt in'n Achterhook (Gelderlaand, ten oosten van den Iessel).
In disse streektaal (of sproake) bunt völle varianten. In 't noorden en oosten lik 't Achterhooks stark op 't Twents of Sallaands. Veur t spellen van t Achterhooks en Liemers wödt vake de WALD-spelling van t Staring instituut gebroekt.
Zee ok: Achterhooks woordenbook
Kenmarken
't Achterhook hef net as meer Nedersaksiese sproaken, un eenheid meervold op -t:
Teggenswoardige tied
Lopen
enkelvold:
- ik lope
- i'j loopt (Wenterswiek: dou löpste)
- hee löp
meervoud:
- wi'j loopt (W'wiek: lopet)
- i'j loopt (W'wiek: lopet)
- zee loopt (W'wiek: lopet)
Verleedn tied
In de verleedn tied, hef 't Achterhooks in alle personen 'n oetgang op -en veur zwakke warkwoorden, veur starke warkwoorden wödt veur den eersten en daarden persoon de -en oetgang vort-eloaten: ik warken, ik leep, hi-j leep, zi-j leepen.
Volteuid deelwoard
't Volteuid deelwoord krig 't veurvoegsel e- (bev. elopen, ewest). Veur zwakke warkwoordn is 't achtervoegsel -t: ik heb ewarkt, voor starke warkwoorden meesttiedst -en: elopen
Veur meer oaver dit onderwarp zeet: Achterhooks_woordenbook
Umlaut
'n Ander kenmark is de umlaut bi'j verkleinwoorden en meervoldsvormen (vergeliekboar met 't Duuts):
- hond - höndjen - hönde (Wenters(wiek): hond - hundeken - hunde)
- hand - händjen - hende (Wenters: hand - händeken - hande)
- moes - muusken - muuze
- man - männeken - mansleu
Meziek
De Achterhook kent völle bends, de meest bekende bunt, Normaal, Boh foi toch, Jovink en de Voederbietels, de Spitfires, en Old ni-js (met spöllers wee't bi-j Normaal of Boh Foi Toch espöld hebt)
Veurbeeld: Unzenvader
(Winterswiek)
- Unzen Vader in de hemelen,
- laot dienen name eheilegd worden;
- laot dien könninkriek kommen;
- laot dienen wille gebeuren
- op de eerde zo as in den hemel.
- Gef uns noo uns dageleks brood
- en vergef uns unze scholden
- zo as ok wi-j vergeft
- wee bi-j uns in de schold staot;
- en breng uns neet in verzeuking,
- maor maak uns vri-j van 't kwaod.
- Want van Di-j is het könninkriek
- en de krach en de glorie
- noo en alle dage.
- Amen.