Publius Cornelius Tacitus

Publius Cornelius Tacitus

Publius Cornelius Tacitus (ong. 50 - 120) was nen Romeinsen geschiedenisoonderzeuker, skriewer en sprekmeaister. Vake wördt hee neumd as n grötstn geschiedenisoonderzeuker van t Romeinse Riek. Hee keus dudelik de republikeinse regearingsvörm boawn de keaizers. Hee beskreef keaizers net zo gewoon as t gewone volk en gavn doarumme ne gode kiek op t leawn van toen.

Leawn

Tacitus wör wellicht in 55 n. Chr. geboorn in ne laandelike femilie oet Gallia Narbonensis (Fréjus of Vaison-la-Romaine) of Gallia Cisalpina (Padua). In 77 trouwdn hee met n dochter van n roadsman van det joar, Gnaius Lulius Agricola. Den wördt in 84 terugge haald oet Brittania duur Domitianus. Van Agricola wör doarnoa neet völle mear vernömn totdet hee oet de tied köm in 93. Zinn oarfenis gung an Tacitus an de neuze vuurbie.

Mear toch wus Tacitus n goodn naam op te bouwn. Eankele joarn noa zin trouwn was hee woarskienlik al XX-vir (leaidsman van n priesterroad van 20 man). Van G. Alföldy keump t idee det Tacitus duur Titus is an eduudt as quaestor augusti (eenn den at de toosproakn van n keaizer skreef en vuurdreug), duur ne grafsteen an de Via Nomentana in Rome. Woarskienlik hef hee dit woark edoan van 80 - 82. Op n 13en september 81 köm Titus oet de tied, en köm Tacitus in n Senaat as Homo Novus (eenn den as eerste oet zinne familie in n Senaat keump). Ook blik oet zin grafskrift det hee in 84 of 85 t anbod van börgemeaister van Rome ofsleug en direkt volksroadsman (tribunus plebis) wör. In 88 was hee vuurganger (praetor) in de rechtsproak en heurdn hee bie n priesterroad van Vieftene, woerduur at hee völle anzeen kreeg. In 89 wördt hee oet ezeundn noar ene van de Roomske proveensies. Hieroawer is neet völle bekeand.

Toen as keaizer Domitianus op 18 september 96 wör umme bracht, wör Tacitus ekeuzn tot Consul Suffectus (vervangnd roadshear) vuur t joar 97. Oonder n niejn keaizer Trajanus köm hee völle an geskiedenisskriewn too en beheurdn hee tot de politieke top. In 112 en 113 was hee leaidsman oawer de proveensie Asia, wat nen slim gewilden post was. In ongevear 120 köm hee oet de tied.

Woark

t vuurblad van ne oetgave van Tacitus zin woarkn in ne versie van Justus Lipsius oet 1598.

De vita et moribus Iulii Agricolae (Agricola)

De vita et Moribus Iulii Agricolae of Agricola hef um en noabie de 30 bladziedn en beskrif zin skoonvaa Gnaius Lulius Agricola. Oet egeewn in 98, terwiel at Trajanus keaizer was.

Toch is t neet zomear ne leawnsbeskriewige, want Tacitus gebrok t leawnsverhaal van Agricolus um te loatn zeen wat Domitianus verkeerd deed en um Nerva en Trajanus te priezn. t Is neet maklik te leazn duur zinne oetgebreaide verslage van veeldtochtn, toosproakn en zinne oetgebreaide volksbeskriewige van Brittania en t volk wat doar woondn.

t Beukn hef ook spoers van vuurdrachtkeunst, wat n kenmoark is van de stiel laudatio, woertoo dit beukn heurt.

De origine et situ Germanorum (Germania)

De origine et situ Germanorum of Germania keump ook oet in 98. As eerste wördt doarin Germania en öar volk(er) besprökn, doarnoa de gebroekn en dan de verskeaidene Germaanse stamn. Hierumme is t book ne grote welle vuur oonderzeukers.

Tacitus vergelik de Germaann met de Romeinn. Hee wil zo de de leu kunnig maakn met de leafwiezn van de Germaann. Det was belangriek um te weetn, want in dee tied warn de Germaann ene van de grötste gevoarn vuur de Romeinn.

Dee moaln det n Romeinsn keaizer ewunn har van de Germaann dut hee van de haande as vearn dee at de keaizers zikzölf in t gat steukn. Ze warn volgens Tacitus dus grote onzin.

Dialogus de oratoribus

In 102 skreef hee de Dialogus de oratoribus vuur Lucius Fabius Lustus, n vervangnd roadshear van dee tied. Dit book haandelt zik um t verval van de vuurdrachtkeunst. Meestieds wördt dit woark ezeen as zin begin as geschiedenisskriewer en zin eande as meister in de vuurdrachtskeunst.

Historiae

Historiae is t eerste van Tacitus zin grote en grötste geskiedenisbeskriewiges. An de haande van breewn tusken um en Plinius minor is n bepoald joartal vaste te steln. Zo is te leazn det hee in t joar 106 met t joar 79 an t beskriewn is, en det hee in 109 met Domitianus zin beweend gangs is. In dit woark beskrif hee de geskiedenisse van t Romeinse Riek gedoernde t veerkeaizerjoar 69 en oonder t beweend van de Flavii. Dr wördt edacht det t woark oet ongevear twaalf of veerteen beuke besteund, mear doar beent dr nog mer veere van oawer, en t begin van t viefde.

Skriefstiel

Tacitus skreef in t Zilverlatien. n Soort Latien wat nog völle klassieke kenmoarkn har, mear kleaine ofwieknde stielkenmoarkn har. t Wör gebroekt vanof ongevear 50 n. Chr.

Oetgoande verbeendiges

• Tacitus' Annaaln duur Ben Bijnsdorp umme zat noar t Hollaands
• ne bladziede van De klassieke Oudheid besteed aan Tacitus
• - R. Pearse, Tacitus and his manuscripts, Tertullian.org, 2000-2005.
• , Tacitus and Tiberius, JanusQuirinus.org, 1994. (Engels)
• - J. Fielden, Suetonius and the reign of Tiberius: a comparison with other sources, JerryFielden.com, 2000. (Suetonius en de regerige van Tiberius: ne vergeliekige met aandere weln (d.i. Tacitus, Cassius Dio en Velleius Paterculus)) (Engels)