Naar inhoud springen

Panama

Uut Wikipedia, de vrye encyklopedy
República de Panamá
Vlagge van Panama
Vlagge van Panama
Wåpen van Panama
Wåpen van Panama
Ligging van Panama
Ligging van Panama
Basisgegeavens
Officiele språke Spaansk (officiääl)

Guaymí
Buglere
Emberá
Wounaan
Guna
Teribe
Bribri

Höyvdstad Panama Stad
Regeringsform Presidentiäle republik
Godsdeenst 63,2% Roumsk-katolisk

25,0% Protestant
3,3% Anders kristelik
7,6% Ateist
0,9% Anders

Geografy en bevolking
Uppervlakde
- Water
75.417 km²
2.9%
Inwoanertal
- Dichtheid
4.337.768
56 inw./km²
Koordinaten 8° 58′ N, 79° 32′ W

Oaverige
Münteynheid Balboa

Amerikaansken dollar ((PAB)
(USD)
)

Tydzone UTC−5 (EST)
Web | Kode | Tel. .pa | PA | +507

Panama, officieel de Republik Panama, is en land an et südelike ende van Middenamerika, grensend an Süüdamerika. Et wördt begrensd döär Kosta Rika in et westen, Kolombia in et süüdousten, de Karibiske Sey in et noorden, un den Stillen Oceaan in et süden. De höyvdstad un grötste stad is Panama Stad, wårvan as et groutstädelike gebeed bynå de hälvde van de meyr as 4 miljoon inwoaners van et land huusvestet.

Vöär den ankumst van spaanske kolonisten in de 16. eywe, was Panama bewoaned döär verskillende inheymske stammen. Et makeden sik lös van Spanje in 1821 un slöät sik an by de Groutkolombiaanske Republik, en verbund van Ny Granada, Ecuador, un Venezuela. Nådat Groutkolombia in 1831 uuteynander vöäl, wördden Panama un Ny Granada uutendelik de Republik Kolombia. Med de stütte van de Vereynigde Ståten skeideden Panama sik af van Kolombia in 1903, wat den anleg van et Panamakanaal möägelik makeden. Tüsken 1904 un 1914 had et warkvolk van et amerikaanske leager et torechte. Med de Torrijos-Carterverdragen van 1977 sol et kanaalbeheyr oavergån van de Vereynigde Ståten nå Panama up 31. december 1999. Et ümliggende gebeed wör eyrst torüggegeaven in 1979.

Inkumsten uut kanaaltol blyvet en bedüdend deyl van Panama's bruto binnenlands produkt, vöäral nå at se et kanaal verbreydden töt der dubbel souvöäle döär kun (torechtemaked in 2016) . Handel, bankweasen, un turisme sint wichtige sektoren. Panama wördt seen as en land med ne houg-inkoamensekonomie. In 2019 stünd Panama up de 57. steade in de werld wat den menskelike untwikkelingsindex angeyt. In 2018 stünd Panama as söävende-starkste ekonomie in Middenamerika up de lyste, volgens den Wearldwyden Konkurrentyindex van et Wearldekonomiske Forum. In 2024 stünd Panama 82. in den Wearldwyden Innovatie-Index in 2024. Panama's reagenwolden, dee ungeväär 40 procent van de landoppervlakte bedekket, harbarget nen rykdom an tropiske planten un deers – wårvan sümmige nargens anders up de aerde to vinden sint.

Panama is eyne van de grundleggers van de Vereynigde Natys un andere internationale organisatys sou as de Organisaty van Amerikaanske Ståten, de Latynsk-Amerikaanske Integratievereyniging, de Grupe van 77, de Wearldgesundheidsorganisaty, un de Neet-lieerde beweaging .