Een cronike van den greven van Benthem

De Graofschop Benthem rond 1560

Een cronike van den greven van Benthem is een laat-15e-ieuwse kroniek oaver 't lèven van de graven van de Graofschop Benthem. 't Miest van de historische graofschop lig tègenwoordig in Duutslaand. 't Haandschrift stamt vermoedelijk uut 't zuudoostelijke Oversticht ('t hudige oosten van Oaveriessel), en is esteld in Middelnederduuts mit starke Middelnederlaandse invloed. 't Taalgebruuk stiet onder invloed van 't Iessellaands (de toendertiedse schrieftaal van Iesselsteden as Zwolle en Dèventer), mar de Middelnederlaandse invloeden bint minder naodrokkelijk.

In de kroniek wördt een bulte schreven oaver de bisschoppen van Utrecht; de onbekende schriever hef hum veural ebaseerd op de Chronographia, een kroniek van de Utrechtse bisschoppen en Hollaandse graven deur Jan Beke. De kroniek van de graven van Benthem beschrif ok de Slag bi'j Aone (1227), waor de Drenten de Utrechtse bisschop Otto van Lippe versleugen, en 't geleufslèven van Beernd van Benthem, iene van de oprichters van 't Klooster Frenswegen bi'j Nordhorn.

Fragment

Zo begunt 't (een paar woorden bint tussen rechte haakies verklaord):

Want [Umdet] onse andacht sonderlinghe in beschrivinghe deser cronyken is, ende alremeest omme te beschrivene die werke ende ghebuerte der edelen greven van Benthem, hijr omme willen wi beschriven alleen van der tijt, daer wi scrifte eder [of] seker waerheit van hebben. Men [Mar] daer wi ghene seker waerheit van en hebben, die wil wi laten staen ende begynnen van den, daer wi seker scrifte af ghevonden hebben. Alse ten iersten van Otten van Runynghen, palents greve [paltsgraaf] op deme Rijne, heer to Benthem. Ende want [umdette] wi na ordinancien der croniken wal ierst solden beschriven, we die iersten weren, die Benthem hebben ghetymmert ende ierst beseten, mer want [umdette] wi daer nene [gien] seker scrifte af ghevonden en hebben, soe en willen wi ghene onseker dinghe voer waerheit bescriven, wattan der ghemenen lude ['t ienvoudige volk] saghe is, dat die borch to Benthem langhe voer conynghes Karls tijden was ghebouwet. Aver doe Karolus desse lande bedwanck ende to den krystenen ghelove hadde ghebracht, verbeterde hij dat slot to Benthem mit tornen ende ander tymmeringhe, omme die onghelovighen daer te bet [des te bèter] van te krenkene ende den gheloven te sterkene.

Bron

• Friedel Helga Roolfs, Heike Riedel-Bierschwale en Volker Honemann (red.) (2010), Een cronike van den greven van Benthem: Edition und Übersetzung einer Spätmittelalterlichen Chronik über die Grafen von Bentheim, Builefeld: Verlag für Regionalgeschichte

Dit stok is eschreven in 't Zuudwest-Zuud-Drèents van de Drèents-Oaveriesselse grèensstreek.