Sunt-Helena, Ascension en Tristan da Cunha

	Saint Helena, Ascension and Tristan da Cunha
	Overzeas Gebeed van t Vereanigd Könnigriek
Vlagge	Woapn
	Informoasie
Heufdstad	Jamestown
Volksleed	God Save the Queen
Sproak	Engels
Geld	Sunt-Heleense poond; Britse poond (op Tristan da Cunha)
	Laand en inwönner
Oppervlok	420 km²
Inwönner	7.728 (2012)
Dichtheaid	13,4 km²
	Regering
Stoatsheufd	Elizabeth II
Gouverneur	Mark Andrew Capes
Administroator van Ascension	Colin Wells
Administroator van Tristan da Cunha	Sean Burns
Verantweurdliken minister (VK)	Mark Simmonds MP
	; Gebaaw van n Ascension Island Council in Georgetown, Ascension.

Sunt-Helena, Ascension en Tristan da Cunha (Engels: Saint Helena, Ascension and Tristan da Cunha) ^[1] is n Brits Overzeas Gebeed in t zuudn van n Atlantiesn Oseoan en besteet oet de eailaandn Sunt-Helena, Ascension en n eailaandngroop Tristan da Cunha. Vreuger hetn t Saint Helena and Dependencies töt 1 septeamber 2009, woarnoa ne nieje groondwette van kracht wörn woarbiej de drea eailaandn glieke stoatus kreagn binnn t territorium^[2].

Administroatieve önnerverdealign

Administroatief is t territorium in de zölfde drea deale önnerverdeald as t eerdkundig leg, noamlik Sunt-Helena, Ascension en Tristan da Cunha. Elk eailaand wör regeard deur nen eailaandroad. n Gouverneur van t territorium is veurzitter van n Saint Helena Legislative Council, tarwiel hee/zee verteagnweurdigd wör deur nen Administroator öp Ascension en eann öp Tristan da Cunha de veurzitter bint van de eailaandröadn van disse twea gebeedn.

Administroatief gebeed	Öppervlok km²	Populoasie	Administroatief sentröm	ISO code alpha-2	ISO code alpha-3
Sunt-Helena	122	5,809	Jamestown	SH	SHN
Ascension Island	91	1,532	Georgetown	AC	ASC
Tristan da Cunha	207	264	Edinburgh of the Seven Seas	TA	TAA
Total	420	7,729	Jamestown	SH	SHN

t Eailaand Sunt-Helena is wieter önnerverdeald in aacht distriktn^[3].

Skiednisse

De eailaandn bint moakt deur vulkoaniese aktiviteait. Sunt-Helena, Ascension en Tristan da Cunha warn vreuger aln amparte kolonies van n Engelsn kroon, moar ampart öntdekt deur Portugese önnerzokers.

Portugese öntdekkige

De Portugeesn veendn Sunt-Helena önbewönd, met mear as genoog beume en zoetwoater. Zee importeardn deere, froetbeume en greunte, en baawn nen koapel en ean öf twea huuze. Zee vörmn ginne permeneante neerzettige, moar t eailaand wörn n krusioal peunt veur etn en öntmeutign biej reizn öp t hoeslaand an vanoet Oazië. Engelsman Sir Francis Drake hef t eailaand woarskienlik vöndn öp t loatste deal van zinne sirkumnavigoasie van n wearld (1577-1580)^[4]. Mear bezookign deur Britse aventeriers völgn doaröp, en noadet de lokoasie better bekant wörn köm Engelse kriegsskeepn d'r ok laanks öm doar te lign en Portugease skeepn an te valn öp öare wegge vanoet India. As de Neerlaanders öarn Verre Eustn-haandel grötter moakn, moakn zee nen formealn claim öp t eailaand in 1633 moar döa ginne neerzettige neerzetn en verloatn t eailaand veur t grötste deal in 1651 veur öare kolonie öp Koap n Goden Hoop.

Engelse en Britse kolonisoasie

In 1657 döa de Britse Oost-Indiese Kompagnie t rech kriegn öm t eailaand Sunt-Helena te regearn deur Oliver Cromwell^[5], en t joar doaröp de Kompagnie döa de beslissige moakn öm t eailaand te fortifikearn en t wichtiger te moakn. n Earstn gouverneur, Kapiteain John Dutton, arriveardn öp t eailaand in 1659, en t is vanof dissen doatum det Sunt-Helena claim de't de tweade oldste Britse kolonie is (noa Bermuda). n Fort was of-moakt en n antal huuze bint baawd. Noadet de Engelse Monarchie trög-bracht wörn in 1660 kriegn de Oost-Indiese Kompagnie t Köninklik Rech öm t eailaand te fortifikearn en te bebaawn. t Fort kriegn n niejn noam James Fort en t städskn Jamestown, in n eer van n Hertog van York en öpvölger van n troon, loater König James II van Englaand.

In loatre geopolitieke öntwikkelign wörn alle eailaandn formeal van t Vereanigd Könnigriek ömde't Britse Riek nen globoaln supermach wörn, Englaand deal wörn van t Könnigriek van Gröt-Brittannië in 1707 en dan van t Vereanigd Könnigriek in 1801. t Wichtigste en earstbewönde eailaand, Sunt-Helena, was regeard deur de Oost-Indiese Kompagnie seends 1659. t Bekömn innernasjonoal bekant as de ploatse woar de Britse regearige keezn öm Napolean Bonaparte te brengn, den öp t eailaand vängn holdn wörn van oktober 1815 töt zinn dood öp 5 mei 1821. t Wörn ne Britse kroonkolonie in 1834 deur n Government of India Act 1833^[6]. t Önbewönde Ascension wör deur n British Royal Navy in broek nömn öp 22 oktober 1815, en kört doarna wörn t meender wichtig deur zinne meujlike lokoasie öp n evenoar reloatief noar zinne stroategiese wichtigheaid as n sentroal-posisjonearde skeepskolstasjon. Veur dezölfde readnn wörn Tristan da Cunha as ne öfhaanklikheaid van de Koapkolonie (Brits Zuud-Afrika) öp 14 augustus 1816, öp t moment det de Napoleon-kriegn begönn. Veur ne körte perioode d'rveur was Tristan da Cunha bewönd deur ne Amerikoanse privé-expedisie dee't territorium Islands of Refreshment nömn.

De politieke unie tuskn disse kolonies begönn te öntstoan öp 12 septeamber 1922, wannear deur patentbreefe Ascension ne ofhaanklikheaid van Sunt-Helena. Lich-bewönd Tristan da Cunha, ok noe-an-n-dag nich völle mear as nen oetpöst met ne populoasie van meender as dreahönnerd, wörn ok ne onofhaanklikheaid, öp 12 jannewoari 1938. De drea eailaandn dealn disse konstitusjoneale reloasie töt 1 septeamber 2009, wannear de ofhaanklikheaidn dezölfde stoatus kreagn as Sunt-Helena en t territorium n noam van "Saint Helena and Dependencies" in "Saint Helena, Ascension and Tristan da Cunha".

Tweadn Wearldkrieg en militearn doarnoa

Tiedns n Slag öm n Atlantiesen Oseoan van n Tweadn Wearldkrieg en de jöare van U-boatkriegvoorige in n Atlantiesn Oseoan wörn zoowa Sunt-Helena as Ascension broekt deur de Allieardn as boasis veur t patroejearn van anti-duukboatboatn. Loater wört de eailaandn nöch öfter broekt as oetvalsboasis veur disse boatn.

Geogroafie

Edinburgh of the Seven Seas öp Tristan da Cunha.

t Territorium strök oawer nen enörmn grötn ofstaand oawer t zuudn van n Atlantiesn Oseoan woarbiej t neurdlikste eailaand Ascension is öp breadtegroad 7° 56' Z vanof n evenoar en t zuudlikste eailaand Gough is öp breadtegroad 40° 19' Z. Tuskn Sunt-Helena en Tristan da Cunha leg de Steanbökskearkreeng. n Ofstaand tuskn t neurdlikste peunt van Ascension en t zuudlikste peunt van Gough is 3.642 km. t Heale territorium leg in t Westelik Halfroond en hef dezölde tiedzone: Greenwich Mean Time (GMT). D'r is ginn zommertied.

Ascension hef n warm, dreug klimoat, tarwiel Sunt-Helena wat zächter is (moar dreug laanks de köstn) en Tristan da Cunha hef n koel klimoat. t Heugste peunt van t territorium is Queen Mary's Peak öp Tristan da Cunha met ne heugte van 2.062 m.

Alle drea de eailaandn bint van vulkoaniesn eurspröng, moar noe-an-n-dag is alleannig Tristan da Cunha vulkoanies aktief.

Territorioale wöater

De territorioale wöater goat 22 km vanof de kösteliendn van de eailaandn. De Exklusieve Ekonomiese Zones geet 200 nautiese mieln (370 km) vanof de kösteliendn van de eailaandn. Öndaanks öare grötte doot de drea EEZ's mekoar nich anroakn en goat zee ok nich oawer de EEZs van eanig oar territorium öf laand. t Territorium hef de grötste EEZ van alle Britse Overzease Gebeedn en biej t raankn van de laandn deur de grötte van EEZ, t territorium is 21st, aachter Portugal en veur de Filipienen. Eailaandn noch EEZs bint önnerdeal van n internasjonoal dispuut.

EEZs van de drea territoriumdeale^[7]
Deal	km²
Ascension	441658 km²
Sunt-Helena	444916²
Tristan da Cunha	754720²
Totoal	1,641,294

Nen anvroag was moakt in 2008 deur t Vereanigd Könnigriek an de Kommissie van Zeawetten van de Vereanigde Noasies öm de EEZ van Ascension grötter te moakn as 200 nautiese mieln. De Kommissie gefn in 2010 an det zee't nich zoo n good idea dönkt, boaseard öp wetnskoplik önnerzook^[8].

Groondwette

n Sunt-Helena, Ascension en Tristan da Cunha-Groondwetteresolusie 2009 (ne Könniglike Resolusie van n Privy Council van t Vereanigd Könnigriek moakn ne nieje groondwette veur t territorium dee in effekt kömn öp 1 septeamber 2009. Öndaanks det Ascension en Tristan da Cunha nen heugern stoatus kreagn, noamlik det van Sunt-Helena, is de Groondwette in drea heufdstökke verdeald, ean veur elk deal van t territorium. Sunt-Helena hef nen gouverneur en nen Legislative Council, tarwiel Tristan da Cunha elk nen administroator hebt met nen Eailaandsroad. De Groondwette hef ampart veur elk deal van t territorium de (zölfde) "fundementeale rechtn en vriejheadn veur individuealn"^[9].

Sunt-Helena also has an Executive Council. The Governor of Sunt-Helena is the British monarch's representative across the territory. The three parts of the territory share the same Attorney General, and the same Supreme Court and Court of Appeal.

Sunt-Helena hef ok nen Executive Council. n Gouverneur van Sunt-Helena is n verteagnweurdiger van n Britsn kroon oawer t heale territorium. De drea deale dealt nzölfdn Advokoat-Generoal, en hebt ok tzölfde Supreme Court en Rechbaank van Heuger Beroop.

Europese Unie

t Territorium is n Overzeas Laand öf Territorium van de Europese Unie, woarbiej limitearde aspekn van t EU-lidmoatskop öp de administroasie, wetn en inwönnern van de eailaandn van kraacht bint. t Is gin deal van de Europese Unie (t eanige Britse Overzeas Territorium de't wa is, is Gibraltar).

Geld

Veur mear informoasie: Sunt-Heleense poond.

Sunt-Helena broekn n Britse poond as geld (gliek as in t Vereanigd Könnigriek töt 1976 wannear t zinne eaigne baankbiljetn drökn döa dee samn met sterling broekt wörn könn. in 1984 döa zee d'r ok nöch eaigne muntn biejmoakn dee'tzölfde oetzeen as in n rest van t Vereanigd Könnigriek moar met oare pleatskns öp t aachter. Sunt-Helena sirkulear ok öp Ascension, moar nich öp Tristan da Cunha, woar nöch immer sterling broekt wör.

De zoo-nöamdn Currency Commissioners - önnerdeal van de Regearing van Sunt-Helena, brengt de Sunt-Heleense poond baankbiljetn en muntn oet. D'r is ginn sentroaln baank; t Saint Helenoase geld is gliek an n sterling den dreks deur n Baank van Englaand stuurd wör. n Baank van Sunt-Helena is n eanign baank van t territorium. n Baank makket zinne eaigne depositoos en leanteriefn en hef täkke in Jamestown öp Sunt-Helena en Georgetown öp Ascension. n Baank hef ginne fysieke anweazigheaid öp Tristan da Cunha, moar de inwönner van Tristan da Cunha moo't wa broekn^[10]

Kommunikoasie

Elk van de drea heufdeailaandn hef nen (kleainn) haawn in zinne heufdneerzettige (Georgetown, Jamestown en Edinburgh of the Seven Seas). D'r is n militear vleegveald öp Ascension (RAF Ascension Island) met frekweante vluchtn tuskn RAF Brize Norton in t Vereanigd Könnigriek en RAF Mount Pleasant öp de Falklandeilaanden. Disse bint veura veur RAF-ebroek, moar mangs wa moogt burgers t ok broekn. Ascension Island wör ok broekt deur de VSA en was ne noodlaandigsploatse veur n Space Shuttle. Öp t momeant is d'r gin vleegveald öp Sunt-Helena, moar n burgervleegveald is veur-steld en geet woarskienlik in 2015 los, met vluchtn van en noar Zuud-Afrika. De eilaandn van Tristan da Cunha könt nöch steads alleannig mear per zea bereaikt wörn.

Telekommunikoasie

Cable and Wireless zörg veur telekommunikoasie in t territorium. Sunt-Helena hef de innernasjonoale belkode +290 det, seends 2006, met Tristan da Cunha deald wör. Telefoonnömmer bint vier siefers laang. Nömmers begint met 1-9, met 8xxx reserveard veur Tristan da Cunha-telefoonnömmer en 2xxx veur Jamestown^[11]. Ascension Island hef de belkode +247 en hef ok viersiefernömmer öp t eailaand. Ascension hef ok ne oetzendignsfasiliteait veur internasjonoale körtgölwetransmissie noar Afrika en Zuud-Amerika.

Post

Ascension, Tristan da Cunha en Sunt-Helena brengt elk öare eaigne postzeagel oet, woarmet n gröt inkömn kreagn wör. De drea heufdeailaandn hef elk zinne eaigne Royal Mail-postkode:

Ascension: ASCN 1ZZ
Sunt-Helena: STHL 1ZZ
Tristan da Cunha: TDCU 1ZZ

t Loatste nöch-voarnde postskip - RMS St Helena - vöar noar en van Koapstad (en zwoar meender of noar en van t VK, en söms via Walvis Bay in Namibië) vanof de eailaandn. Zee denkt de't zoo deurgeet tötde't vleegveald öp Sunt-Helena baawd is.

Autoos

Sunt-Helena hef önnevear 138 km an wegn - 118 km plaveaid en 20 km önplaveaid. Tristan da Cunha hef önnevear 10 km an plaveaide wegn, en Ascension 40 km plaveaid. Elk eailaand hef zinn eaignn autokenteeknploat. Verkear rid in alle stökke an n leenkerkaant.