Normandisk

Uut Wikipedia, de vrye encyklopedy
(döärstüürd vanaf "Normandies")
Normandisk
Språke vasteland normaund

guernseysk normand jerseysk Nouormand

Land Frankryk

Normandie
Grout-Brittannie

Guernsey
Jersey
Antal spreakers ?
Dialekten jerseysk, guernseysk, sarksk
Språkindeyling indo-europeesk
Skrivt latynsk alfabet
Status up Jersey en officiele taal
ISO 639-1 -
ISO 639-2 roa
ISO 639-3/DIS -

Et normandisk is en romaanske taal dee espröäken wördt in Normandie en up de normandiske eilanden. Et normandisk wördt meystentyds eseen as en fransk dialekt, mär verskilt årdig van et standardfransk, dit kümt under andere döärdat et normandisk in de tyd van de Vikingen vöäle woorden van et oldnoordsk hevt oaverenöämen. De taal slüt in et noorden an up et pikardisk, in et süüdwesten up et gallo en in et süüdousten up et fransk.

Varieteiten[bewark | bronkode bewarken]

Et normandisk is mid de normandiske invasy meadebröcht nå de britske eilanden, wår de taal en groute üütwarking up et engelsk ehad hevt. Up de britske Kanaaleilanden wördt et noch altyd espröäken, en up elk van disse eilanden spreaken se so'n beetjen en amparte varieteit van et normandisk dat nochal es kan verskillen van et vasteland-normandisk. Weale variëteiten van et normandisk binnen inmiddels üütestörven of up starven nå doud. Up Jersey wördt der jerseysk (Jèrriais) espröäken, dit is de groutste taal van de kanaaleilanden en is en officiele taal up Jersey wårvan et gebrüük, alhowel et geen bestüürstaal is, döär de regering aneveyterd wördt. Up Guernsey wördt der guernseysk (Guernésiais of Dgèrnésiais) espröäken, en up Sark heb jy et sarksk (Sercquiais), en varieteit dat sik untwikkeld hevt vanüüt et jerseyske dialekt dat in de 15. eyw döär kolonisten is meadebröcht. Up et eiland Alderney wördden der vrogger alderneysk (Auregnais) espreuken, mär dit dialekt is vandage de dag üütestörven. Et Contenin-normandisk (Cotentinais) is de varieteit dee in et normandiske Contentin espröäken wördt en tot slot heb jy noch et cauchois dat espröäken wördt in et normandiske Pays de Caux.

Oldnoordsk in et normandisk[bewark | bronkode bewarken]

Vöärbealden van woorden mid en oldnoordske oorsprung:

Normandisk Engelsk Oldnoordsk Fransk
bel court, yard (vergeliek: bailey?) bæli cour (vergelyk: bal)
bète bait (eleend van t Normandies) beita appât (vergelyk: bête, bestial)
canne can (eleynd van et normandisk) kanna cruche
cat cat (verwand an et germaansk) katte chat
gardîn garden garðr jardin
gradile (black)currant gaddr cassis
graie prepare greiða préparer
hardelle girl hóra (hoor, prostituee) fille (vergelyk: hardi)
hèrnais cart (vergelyk: harness) járnaðr (beslöägen paerd) charrette (vergelyk: harnais, harnâcher)
hougue mound (vergelyk: howe, high) haugr monticule
mauve seagull mávar gaviote (vöär de normandiers) /
mouette (nå de normandiers)
mielle dune mellr dune
mucre damp (vergelyk: muggy) mygla humide
nez headland / cliff (vergelyk: Sheerness, etc.) nes falaise (vergelyk: nez)
pouque pouch, bag (vergelyk: noordengelsk poke
, gesegde "pig in a poke"; mär pocket)
poki sac (vergelyk: poche)
viquet wicket (eleynd van et normandisk) víkjask guichet (eleynd van et normandisk)

Normandisk in et engelsk[bewark | bronkode bewarken]

Vöärbealden van normandiske woorden dee in et engelsk, en in en enkel geval in et neadersassisk en et neaderlandsk (hyr vetedrukked), terechteköämen binnen:

Engelsk Normandisk Fransk Neadersassisk
fashion < faichon = façon mode
cabbage < caboche = chou (cf. caboche) koul
candle < ca(u)ndelle = chandelle, bougie kaerse
castle < castel (noen: catè) = château, castelet kasteyl*
cauldron < caudron = chaudron keatel
causeway < caucie (noen: cauchie) = chaussée ryweg
catch < cachier (noen: cachi) = chasser vangen
cater < acater = acheter koupen
cherry (-ies) < cherise (chrise, chise ) = cerise karse
mug < mogue/moque = mug, boc mokke
poor < paur = pauvre arm
wait < waitier = gaitier (noen: guetter ) wachten*
war < werre (Oud-Normandies) = guerre oorlog
warrior < werreur (old Norman) = guerrier stryder
wicket < viquet = guichet (cf. piquet) påltjen
Dit artikel is eskreaven in et westveluwske dialekt van Nunspeet, in de Nysassiske Skryvwyse.