College van börgemeister en wetholders

't College van börgemeister en wetholders vormt 't dageleks bestuur van een Nederlandse gemeente.

Gemeentebestuur

In een gemeente vormen de börgemeister en twee om meer wetholders 't college van börgemeister en wetholders. Vaak wödt dit college ok wal kortweg B. en W. eneumd.

't College van börgemeister en wetholders vormt één van de dree bestuursorganen dee elke gemeente hef. De andere twee bestuursorganen dee elke gemeente hef, bunt de gemeenteroad en de börgemeister. Disse dree bestuursorganen hebt elk hun eigen bevoegdheden. As d'r sprake is van 't gemeentebestuur wödt meestal 't college van börgemeister en wetholders bedoeld, moar 't kan ok waen dat met 't gemeentebestuur de gemeenteroad of de börgemeister wödt bedoeld.

De gemeenteroad steet an 't heufd van de gemeente. De gemeenteroad is kaderstellend. Dat wil zeggen dat de gemeenteraad de richting anfgif hoo as dat de gemeente bestuurd mot wodden. En de gemeenteroad controleert hoo 't college van börgemeister en de börgemeister de gemeente bestuurt.

't College van börgemeister en wetholders voert 't dageleks bestuur oaver de gemeente. Dat doot de börgemeister en de wetholders samen, as college. 't College is één bestuursorgaan. Deurum sprekke wi'j ok wa van collegiaal bestuur. Eén wetholder op zichzelf is dus gin bestuursorgaan van de gemeente. In principe hef 'nen wetholder alleen wat te vertellen as lid van 't college.

Veur de börgemeister ligt dat anders. D'n börgemeister is veurzitter van de gemeenteroad en van 't college van börgemeister en wetholders. Moar een börgemeister hef doarnaoast ok eigen bevoegdheden. Dee bevoegdheden hebt veural te maken met openboare orde en veiligheid. De gedacht is dat as de openboare orde of de veiligheid in 't geding is, d'r gewoon ene de boas mot waen. En dat is dan de börgemeister.

Beneuming van wetholders

De wetholders wodt beneumd deur gemeenteroad. Dat gebeurt telkens na de roadsverkiezingen deur de ni-j ekozen gemeenteroad veur de duur van de ni-je roadsperiode. Natuurlek könt d'r ok tussentieds wetholders beneumd wodden, as d'r tussentieds vacatures bunt. Een wetholder was tot 2002 altied ok gemeenteraadslid. Noo is dat neet meer zo. As een gemeenteroadslid tot wetholder wödt beneumd, dan mot he noo zelfs aftreden as roadslid. As iemand tot wetholder wödt beneumd den neet in de gemeente woont krig he een joar de tied um noar de gemeente te verhuzen.

Antal wetholders

Hoovöl wetholders 'ne gemeente hef höngt af van de grötte van de gemeente. Elke gemeente hef d'r minstens twee. 't Maximum antal is 20% van 't in de Gemeentewet vastgelegde antal roadleden. In een grotere gemeente is d'r vaak meer wark en dan wödt d'r meer wetholders beneumd dan twee. Moar, as een gemeente meer dan twee wetholders hef wil dat neet altied zeggen dat ze 't zo drök hebt. As d'r meer dan twee bunt beneumd, kan dat ok van doon hebben met de verkiezingsuutslag veur de gemeenteroad. As 'nen gemeenteroad 't belangriek vindt dat zo vol meugelek parti-jen uut de gemeenteroad ok in de 't college vertegenwoordigd bunt, kan 't waen dat de gemeenteroad um dee reden 'nen wetholder extra beneumd.

Portefeuilleverdeling

'nen Wetholder hef in principe allene wat te vertellen as lid van 't college. In de praktijk is dat vake toch wat anders. Want de börgemeister en de wetholders hebben samen 't wark verdeeld en hebt ieder 'nen eigen portefeuille. Zo kan den enen financiën en personeel in ziene portefeuille hebben, een ander geet bi-jveurbeeld oaver economische zaken en toerisme, nog weer een ander over ruumteleke ordening en openboare werken en weer een ander oaver onderwies en sociale zaken. Dat verschilt per gemeente. In een gemeente met 'nen haven zal een van de collegeleden ök havenzaken in zien portefeuille hebben. En dat kan dan wal een heel belangriek onderdeel van de portefeuille waen. Moar as 'ne gemeente gin haven hef, dan hef natuurlek gin van de collegeleden havenzaken in zien portefeuille.

Vaak hef de portefeuilleholder de bevoegdheid ekraegen van 't college um namens 't college besloeten te nemmen over zaken dee tot zien portefeuille beheurt. Dat wödt mandaat eneumd. Een portefeuilleholder is dan gemandateerd um namens 't college te besloeten.

Umdat een portefeuilleholder mandaat kan waen verleend kan een wetholder toch, buten 't college um, persoonlek völ te vertellen hebben. En een andere reden dat sommige börgemeisters of wetholders meer dan de andere collegeleden te vertellen hebt, kan waen dat zo iemand een groot persoonlek oaverwicht in 't college.

Reglement van orde

Elk college van börgemeister en wetholders mot een reglement van orde vaste stellen woarin 't een en ander is geregeld oaver de vergaderingen van 't college en oaver andere warkzaamheden van 't college. Doarin steet dan bi-jveurbeeld dat 't college gewoonlek op dinsdagmorgen vergaderd, dat de vergaderingen neet openbaar bunt en dat van de besloeten in de vergaderingen een lieste wödt bi-j-eholden deur de gemeentesecretaris.

Informatieplicht en verantwoordingsplicht

Veur 't gevoerde beleid is de portefeuilleholder verantwoordelek. Moar ok 't college as geheel draeg een verantwoordelekheid veur 't beleid. 't College is verplicht um de road gevroagd en zoneudig ok ongevroagd alle informatie te geven dee de gemeenteroad neudig heft um 't college good te kunnen controleren.

Opzeggen van vertrouwen

As de gemeenteroad vindt dat een lid van 't college of 't college in zien geheel 't neet good hef edoan, dan kan de gemeenteroad 't vertrouwen opzeggen. As dat gebeurt, zal een börgemeister of een wetholder of 't voltallig college meestal zien ontslag indeenen. Want dan is d'r neet langer sprake van een warkboare situatie.

As 'nen wetholder den neet langer 't vertrouwen van de road heft zien ontslag neet indeent, dan kan de road den wetholder ontsloan. De börgemeister den 't vertrouwen van de road kwiet is en zien ontslag neet indeent, kan neet deur de road woddn ontslagen. Moar ok dan is d'r gin warkboare situatie meer. Meestal zal zo'n börgemeister dan eerst met ziekteverlof goan zodat d'r wat tied is um te bekieken of 't toch nog good kan kommen. Moar as 't helemoal neet meer wil, zal ook een börgemeister den 't vertrouwen van de road verloren hef zien ontslag motten indenen. Een börgemeister deent zien ontslag in bi-j de Kroon.